هم ایستایی و کلیه ها
🔶گرچه ما انسان ها در خشکی زندگی می کنیم امّا یاخته های ما با محیط مایع در ارتباط اند. آنچه که درباره این محیط مایع حائز اهمیّت است، مشابه بودن غلظت آن با غلظت درون یاخته ها یا به عبارت دقیق تر مشابه بودن فشار اسمزی آنهاست. اگر غلظت مایع اطراف یاخته ها رقیق تر یا غلیظ تر از یاخته ها باشد، تهدیدی جدّی برای ادامه حیات ما خواهد بود؛ چون ممکن است به ورود بیش از حد آب به یاخته یا خروج آب از آن منجر شود.
🔰فشار اسمزی: فشار لازم برای توقف کامل اسمز، فشار اسمزی محلول نام دارد که عامل پیش برنده اسمز است. هر چه اختالف غلظت آب در دو سوی غشا بیشتر باشد، فشار اسمزی بیشتر است و آب سریعتر جا به جا می شود.
🔰هم ایستایی:اگر در یک روز گرم تابستانی ورزش کنید، عرق می کنید و احتماالً متوجه خواهید شد که از مقدار ادرار شما کاسته خواهد شد. چون بدن شما در نتیجه عرق کردن، آب از دست می دهد و بنابراین مقدار ادرار را کاهش می دهد تا آب از دست رفته را جبران کند.
🔶کمبود آب، اکسیژن و مواد مغذی یا انباشته شدن مواد دفعی یاخته ها مثل کربن دی اکسید و مواد دفعی نیتروژن دار از جمله مواردیاند که ادامه حیات را تهدید می کنند. حفظ وضعیت درونی بدن در محدودهای ثابت(هم ایستایی)، برای تداوم حیات، ضرورت دارد.
🔶مجموعه اعمالی را که برای پایدار نگه داشتن وضعیت درونی جاندار انجام می شود »هم ایستایی (هومئوستازی)« می نامند. هم ایستایی از ویژگی های اساسی همه موجودات زنده است.اگر وضعیت درونی بدن از تعادل خارج شود، بعضی مواد، بیش از حدِ لازم یا کمتر از حدِ لازم به یاخته ها میرسند.
🔶بسیاری از بیماری ها مثل دیابت شیرین، در نتیجه برهم خوردن هم ایستایی پدید میآیند. کلیه ها در حفظ هم ایستایی نقش اساسی دارند. حفظ تعادل آب، اسید ـ باز، یون ها و نیز دفع مواد سمی و مواد زائد نیتروژن دار، از جمله وظایف کلیه اند
🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷
🔔دستگاه دفع ادرار
🔰کلیه ها
🔶ساختار بیرونی کلیه و حفاظت از آن: کلیه ها، اندام هایی لویبایی شکل اند و به تعداد دو عدد در طرفین ستون مهره ها و پشت محوطه شکمی قرار دارند.
🔶اندازه کلیه در فرد بالغ، تقریباً به اندازه مشت بسته اوست. به علّت موقعیت قرار گیری و شکل کبد، کلیه راست قدری پائین تر از کلیه چپ واقع است.دنده ها از بخشی از کلیه محافظت می کنند. علاوه بر این، پرده ای از جنس بافت پیوندی به نام کپسول کلیه،هر کلیه را در برگرفته است. چربی اطراف کلیه، علاوه بر اینکه کلیه را از ضربه محافظت می کند در حفظ موقعیت کلیه نقش مهّمی دارد.
🔶تحلیل بیش از حد این چربی در افرادی که برنامه کاهش وزن سریع و شدید به کار می گیرند ممکن است سبب افتادگی کلیه و تاخوردگی میزنای شود. در این صورت، فرد با خطر بسته شدن میزنای و عدم تخلیه مناسب ادرار از کلیه رو به رو می شود که در نهایت به نارسایی کلیه خواهد انجامید. در اینجا با مثالی رو به رو هستیم که نشان می دهد تغییر در موقعیت اندام ها می تواند به از بین رفتن هم ایستایی منجر شود
🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷
🔰ساختار درونی کلیه
🔶در برش طولی کلیه، سه بخش مشخص دیده می شود که از بیرون به درون عبارتند از بخش قشری، بخش مرکزی و لگنچه.در بخش مرکزی، تعدادی ساختار هرمی شکل دیده می شود که هرم های کلیه نام دارند. قاعده هرم ها به سمت بخش قشری و رأس آنها به سمت لگنچه است. راس هر هرم با یک مجرای جداگانه به لگنچه تخلیه می شود.
🔶در فاصلهی بین هرم ها، انشعاباتی از بخش قشری دیده می شود که در آن ها سرخرگ و سیاهرگ های بین هرمی قرار گرفته اند. هر هرم و ناحیه قشری مربوط به آن را، یک لپ کلیه می نامند. بنابراین تعداد هرم های هر کلیه برابر با تعداد لپ های آن می باشد. لنگچه، ساختاری شبیه به قیف دارد. ادرار تولید شده، به آن وارد و به میزنای هدایت می شود تا کلیه را ترک کند.
🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷
🔰نفرون (گُردیزه)
🔶هر کلیه از حدود یک میلیون گُردیزه تشکیل شده است که فرایند تشکیل ادرار در آنها انجام می شود. ابتدای گُردیزه شبیه قیف است و کپسول بومن نام دارد. ادامه گُردیزه، لوله ای شکل است و در قسمت هایی از طول خود، پیچ خوردگی هایی دارد و بر این اساس، به قسمت های مختلفی نام گذاری میشود.
🔶این قسمت ها به ترتیب عبارتند از لوله پیچ خورده نزدیک، قوس هنله U شکل (شامل ضخیم پایین رو – نازک پایین رو – نازک بالارو – ضخیم بالارو)و لوله ی پیچ خوردهدور که گُردیزه را به مجرای جمع کننده متصل می کند. مجاری جمع کننده ادرار جزو نفرون ها نیست.
🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷
🔰گردش خون در کلیه
🔶منشأ ادرار از خون است و بنابراین بین گُردیزه و رگ های خونی، ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. با توجه به اینکه تبادل مواد از طریق مویرگ ها رخ می دهد در اینجا نیز شبکه های مویرگی را می بینیم. دو شبکه مویرگی در ارتباط با گُردیزه مشاهده می شود. اوّلی به نام کلافک (گلومرول) که درون کپسول بومن قرار دارد و دوّمی به نام دورِ لولهای که اطراف قسمت های دیگر گُردیزه را فرا گرفته است.
🔶به هر کلیه،یک سرخرگ (شاخه ای از سرخرگ آئورت)وارد می شود. انشعابات این سرخرگ از فواصل بین هرم ها عبور می کند و دربخش قشری به سرخرگ های کوچکتری تقسیم می شود. انشعاب انتهایی این سرخرگ ها، سرخرگ آوران نامیده می شود. خون از طریق سرخرگ آوران به کالفک وارد می شود و از طریق سرخرگ وابران آن را ترک می کند. سرخرگ وابران در اطراف لوله های پیچ خورده و قوس هنله، شبکه مویرگی دور لوله ای را می سازد.
🔶سرخرگ وابران ابتدا دو شاخه شده که یک شاخه آن در اطراف لوله های پیچ خورده قرار گرفته و نهایتا با اتصال به شاخه دیگر در اطراف لوله هنله قرار می گیرد. این مویرگ ها به یکدیگر می پیوندند و سیاهرگ های کوچکی به وجود میآورند که پس از عبور از فواصل بین هرم ها سرانجام سیاهرگ کلیه را می سازند. این سیاهرگ، خون را از کلیه بیرون می برد و به بزرگ سیاهرگ زیرین می ریزد
🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷
نکات کنکوری
📌کلیه ها، اندام هایی لوبیایی شکل اند و به تعداد دو عدد در طرفی ن ستون مهره ها و پشت محوطۀشکمی قرار دارند.
📌به علت موقعیت قرارگیری و شکل کبد ، کلیه راست قدری پایینتر از کلیه چپ واقع شده است.
📌 اندازه کلیه در فرد بالغ ، تقریبا به اندازه مشت بسته اوست. کلیه راست نسبت به کلیه چپ در سطح پایین تری قرار دارد.
📌 بخش بالایی کلیه چپ توسط دو دنده آزاد محافظت میشود.
📌بخش بالایی کلیه راست توسط یک دنده آزاد محافظت می شود.
📌 بخش پایینی هر دو کلیه توسط دندهها محافظت نمی شود.دنده های محافظت کننده از کلیه به ستون مهره متصل هستند اما به جناغ متصل نیستند.
📌دنده های محافظت کننده از کلیه ها ، متصل به جناغ نیستند.
📌در بافت پیوندی متراکم ، رشته های پروتئینی ضخیم (کلاژن) و نازک (الاستیک) وجود دارد.
📌 چربی اطراف کلیه (نهه درون کلیه) ، علاوه بر اینکه کلیه را از ضربه محافظت میکند درحفظ موقعیت کلیه نیز نقش مهمی دارد.
📌 تحلیل بیش از حد این چربی در افراد ی که برنامه کاهش وزن سریع و شدید به کار میگیرند ممکن است (نههه قطعا) سبب افتادگی کلیه و تاخوردگی می زنای (نههه میزراه)شود. در این صورت، فرد با خطر بسته شدن میزنا ی و عدم تخلیۀ مناسب ادرار از کلیه روبهرو می شود که در نهایت به نارسایی کلیه خواهد انجامید.
📌میزنای متصل به کلیه چپ بلندتر از میزنای اتصال یافته به کلیه راست است. بنابراین ادرار خارج شده از کلیه چپ (نسبت به کلیه راست)مسافت بیشتری تا مثانه طی میکند.
📌 تحلیل بیش از حد چربی اطراف کلیه ممکن است سبب افتادگی کلیه و تاخوردگی میزنای شود.در این صورت، فرد با خطر بسته شدن میزنا ی و عدم تخلیۀ مناسب ادرار از کلیه روبهرو میشود که در نهایت به نارسایی کلیه خواهد انجامید.
📌 بافت پیوندی سست در همه لایه های لوله گوارش وجود دارد. بافت پیوندی سست ماده زمینه ای شفاف دارد.
📌 بافت پیوندی متراکم + بافت پوششی هر دو ماده زمینه اندک دارند.
📌بافت پیوندی متراکم + بافت پیوندی سست ،هر دو کالژن و الاستیک دارند.
📌بافت چربی سبب حفظ جایگاه کلیه ها در حفره شکمی میشود.
📌دندههای محافظت کننده از کلیه ها از یک سو با ستون مهره تشکیل مفصل داده اند و از سوی دیگر آزاد هستند.
📌در برش طولی کلیه، سه بخش مشخص )با وسعت متفاوت( دیده میشود که از بیرون به درون عبارت اند از بخش قشری ، بخش مرکزی و لگنچه
📌 در بخش مرکزی کلیه ، تعدادی ساختار هرمی شکل دیده میشود که هرم های کلیه نام دارند. قاعدۀ هرم ها به سمت بخش قشری و رأس آنها به سمت لگنچه است.
📌 فضای بین هرم ها توسط بخش قشری پُر شده است. در بخش قشری کلیه سرخرگ ، سیاهرگ ، مویرگ دیده می شود. وسعت درونی سیاهرگ بیشتر از سرخرگ است. وسعت درونی سرخرگ نیز بیشتر از مویرگ است.
📌هر لپ = یک هرم (بخش مرکزی) + ناحیه قشری مربوط به آن (در بخش قشری رگ های خونی تیره و روشن وجود دارد.)
📌 کپسول کلیه سطح خارجی کلیه را می پوشاند و مستقیما با بخش مرکزی کلیه در تماس نیست.
📌 لگنچه ادرار را از راس هر هرم دریافت می کند.
📌 مسیر عبور ادرار : 1 -خروج از بخش مرکزی (هرم) کلیه و ورود به لگنچه 2 –ورود ادرار از لگنچه به میزنای 3 -ورود ادرار به مثانه توسط میزنای و … (از هر کلیه یک ساختار لوله مانند »میزنای« خارج میشود نه چندتا)
📌طبق شکل کتاب درسی لگنچه (ساختار قیف مانند) از یک سو با راس هرم ها و بخشی از بخش قشری کلیه در تماس است و از سوی دیگر با میزنای در ارتباط است.
📌 محتویات لگنچه و محتویات سیاهرگ های متصل به کلیه ، رو به خارج از کلیه حرکت میکنند. محتویات سرخرگ های متصل به کلیه روبه داخل کلیه حرکت میکند.
📌 ابتدای میزنای (نزدیک کلیه) نسبت به انتهای خود (نزدیک مثانه) قطر بیشتری دارد.
📌با یک برش طولی در سطح محدب کلیه ، می توان آن را باز کرد و بخش های درون آن (قشری + مرکزی + لگنچه) را مشاهده کرد.
📌 سطح محدب کلیه ها مقابل یکدیگر است. محل ورودی رگهای خونی و خروج میزنای ، بخش مقعر کلیه است.
📌در ناحیه لگن از خارج به داخل : میزنای(خارجی ترین) سپس سرخرگ (بین سیاهرگ و میزنای قرار گرفته) و در آخر سیاهرگ(داخلی ترین)
📌سرخرگ کلیه راست از سرخرگ کلیه چپ بلندتر بوده و خون موجود در آن مسافت بیشتری )نسبت به خون موجود در سرخرگ کلیه چپ( طی میکند تا وارد کلیه شود.
📌نکته : سرخرگ کلیه راست از پشت بزرگ سیاهرگ زیرین عبور می کند.
📌سیاهرگ خارج شده از کلیه چپ از روی آئورت عبور کرده و از سیاهرگ کلیه سمت راست بلندتر است.
📌 در لایه میانی آنها بافت ماهیچهای همراه با رشته های کشسان زیادی وجود دارد.
📌 بر روی هر کلیه یک غده فوق کلیه قرار دارد. غده فوق کلیه راست و کلیه راست ، نسبت به کلیه و غده فوق کلیه چپ در سطح پایین تری قرار داشته و به مثانه نزدیکتر هستند.
📌لگنچه از یک سو با یک میزنای در تماس است. در دیواره میزنای ماهیچه صاف وجود دارد.
📌سرخرگ کلیه قبل از ورود به کلیه منشعب می شود. سرخرگ های کلیه حامل خون روشن (پر اکسیژن) و پر از مواد دفعی (اوره ، اوریک اسید ، و …) هستند.
📌 چند سیاهرگ کوچک از کلیه خارج شده و به هم متصل می شوند و سیاهرگ کلیه ایجاد میشود. سیاهرگ کلیه دارای خون تیره )CO2 باال( و مواد دفعی کمتر )اوره ، اوریک اسید و …( است.
📌بخش قشری آن در سمت داخل کپسول کلیه )بافت پیوندی متراکم( قرار گرفته است.
📌 از بین چربی ها میزنای ، سرخرگ و سیاهرگ کلیه عبور میکند.
📌در وسط لگنچه ، منفذ میزنای مشخص است. با وارد کردن گمانه و جلو بردن آن درون میزنای ، میتوان اطمینان پیدا کرد که میزنای را درست تشخیص دادهایم.
📌میزنای سمت چپ بلندتر از میزنای سمت راست است. میزنای سمت چپ ادرار را به سمت چپ مثانه وارد می کند. میزنای سمت راست کوتاه تر است و ادرار را به سمت راست مثانه وارد می کند.
📌طبق شکل کتاب درسی سرخرگ کلیه نسبت به سیاهرگ آن در سطح بالاتری قرار گرفته است.
📌 در هر لپ کلیه ، بخش های قشری و مرکزی وجود دارد. در کلیه ادرار به لگنچه ریخته میشود.
گُردیزه (نفرون) ها
📌فرون از سمت کپسول بومن بن بست است اما از سمت دیگر خود (انتهای پیچ خورده دور) باز بوده و به
مجرای جمع کننده اتصال یافته است.
📌نکته : انواع ساختار قیف مانند درکلیه : لگنچه + کپسول بومن
📌قطر کپسول بومن بیشتر از سایر بخش های نفرون است.
📌به درون کپسول بومن سرخرگ آوران (قطورتر) وارد شده و تشکیل شبکه مویرگی اول (کلافک)میدهد و سپس از آن سرخرگ وابران )قطر کمتر( خارج می شود. )خون درون همگی روشن و پُر اکسیژن است.(
📌 مسیر حرکت محتویات نفرون : 1 -کپسول بومن 2 -پیچخورده نزدیک 3 -هنله پایینرو 4 -هنله بالارو 5 -پیچ خورده دور
📌 طبق شکل کتاب درسی ، بخش قطور پایین رو هنله نسبت به بخش قطور و بالارو هنله در سطح بالاتری قرار دارد.
📌نکته : مسافت بخش باریک در پایین رو هنله بیشتر از مسافت بخش باریک در بالارو هنله است.
📌 در بخش پایین رو هنله ، طول بخش باریک بیشتر از بخش ضخیم است. در بخش بالارو هنله طول مسافت بخش ضخیم بیشتر از بخش باریک است.
📌 ابتدای نفرون (کپسول بومن) بن بست است. انتهای آن باز بوده و به مجرای جمع کننده اتصال یافته است.
📌نکته : هر نفرون به یک مجرای جمع کننده اتصال یافته است.
📌نکته : هر مجرای جمع کننده به چندین نفرون اتصال یافته است.
📌تذکر مهم : مجرای جمع کننده جزء نفرون نیست. آخرین بخش نفرون لوله پیچخ ورده دور است نه مجرای جمع کننده.
📌نکته : بخش ابتدایی مجرای جمع کننده قطر کم دارد ولی بخش انتهایی آن قطر بیشتری دارد.
📌بخش ابتدایی و انتهایی مجرای هنله ضخامت بیشتری نسبت به بقیه بخش های خود دارد.
📌سرخرگ آوران وارد کپسول بومن (بخش ابتدایی نفرون) شده و تشکیل شبکه مویرگی اول (کلافک) می دهد.
📌تذکر : شبکه مویرگی اول درون کپسول بومن وجود دارد ، درون سایر بخش های نفرون شبکه مویرگی وجود ندارد.
📌نکته : شبکه مویرگی اول حاصل انشعاب یافتن سرخرگ آوران بوده و درون کپسول بومن قرار دارد.
📌به هر مجرای جمع کننده چندین نفرون )از طریق لوله پیچ خورده دور( اتصال یافته و محتویات خود را به درون مجرای جمع کننده میریزند. مجرای جمع کننده مواد دریافتی را در طول خود به سمت لگنچه هدایت میکند.
📌تعداد بخش های مختلف در کلیه : تعداد کپسول بومن = تعداد پیچخورده نزدیک = تعداد مجرای هنله = تعداد پیچخورده دور = نصف تعداد پیچخورده ها
📌نکته : تعداد مجرای جمع کننده از تعداد نفرون کمتر است.
📌نکته : تعداد شبکه مویرگی اول (کلافک = گلومرول) با تعداد نفرون برابر است.
📌در نفرون و مجرای جمع کننده جریان محتویات یک طرفه و به سمت لگنچه است. در نفرون و مجرای جمع کننده دریچه ماهیچهای وجود ندارد.
📌نکته : نفرون و مجرای جمع کننده از جنس بافت پوششی هستند.
📌 به کپسول بومن سرخرگ آوران قطورتر وارد و سرخرگ وابران نازکتر خارج میشود.
📌حضور در بخش قشری کلیه : کپسول بومن + پیچخورده های نزدیک و دور + بخش ابتدایی و باریک جمع کننده + گلومرول + (بخش ابتدایی و انتهایی هنله)حضور در بخش مرکزی کلیه : بخش پایین رو و بالارو هنله + بخش اعظم و قطورتر مجرای جمع کننده
📌بخش ابتدایی مجرای جمع کننده در بخش قشری قرار دارد. بخش ابتدایی مجرای جمع کننده نسبت به بخش انتهایی آن باریکتر است.
📌کدام بخش محتویات نفرون ها را دریافت میکند؟ (مجرای جمع کننده) مجرای جمع کننده جزء نفرون نیست.
📌لوله های پیچ خورده و کپسول بومن فقط در یک بخش از کلیه (بخش قشری) دیده می شود. هنله و جمع کننده در دو بخش کلیه )قشری و مرکزی( دیده می شوند.
📌مجرای جمع کننده به بخش انتهایی نفرون ها متصل بوده و در دو بخش قشری و مرکزی کلیه قرار دارد.
📌طبق شکل کتاب درسی پیچ خورده دور به تمام بخش های مجرای جمع کننده میتواند متصل شود.
📌 لوله هنله ، بخشی از نفرون است. محتویات درون آن ابتدا از بخش قشری به سمت راس هرم حرکت می کنند سپس بعد از عبور از قوس هنله از راس هرم به سمت قاعده آن (و بخش قشری) حرکت می کنند.
📌محتویات پیچخورده نزدیک وقتی وارد هنله شده ، در هنله پایینرو ابتدا از قاعده هرم به سمت راس آن حرکت می کنند تا به قوس هنله برسند ، سپس توسط هنله بالارو از راس به سمت قاعده هرم حرکت کرده که در نهایت به پیچخورده دور وارد میشوند.
📌 پیچخورده دور می تواند به بخش بالایی ، میانی و یا انتهایی مجرای جمع کننده اتصال یابد. (طبق شکل کتاب درسی)
گردش خون در کلیه
📌 سرخرگ کلیه قبل از ورود به کلیه اولین انشعابات خود را ایجاد میکند.
📌مسیر خونی از ابتدا تا انتها : بطن چپ (روشن) – سرخرگ آئورت (روشن + پر از اوره و اوریک اسید) – سرخرگ کلیه (روشن + پر از اوره و اوریک اسید) – سرخرگ های بین هرمی (روشن + پر از اوره و ارویک اسید) – سرخرگ کوچکتر در بخش قشری (روشن + پر از اوره و اوریک اسید) – ایجاد انشعاب انتهایی در بخش قشری (سرخرگ آوران + روشن + پر از اوره و اوریک اسید) – ورود سرخرگ آوران (قطورتر) به درون کپسول بومن و ایجاد کالفک – ایجاد سرخرگ وابران (نازکتر)– خروج سرخرگ وابران از کپسول بومن – ایجاد شبکه مویرگی دوم در اطراف پیچخورده ها و هنله – ایجاد سیاهرگ کوچک (تیره+ اوره و اوریک اسید کم) – ایجاد سیاهرگ بین هرمی(تیره+ اوره و اوریک اسید کم) – ایجاد سیاهرگ کلیه (تیره+ اوره و اوریک اسید کم)– اتصال یافتن سیاهرگ کلیه به بزرگ سیاهرگ زیرین – دهلیز راست.
📌تذکر : کلافک (گلومرول) درون کپسول بومن در بخش قشری کلیه ایجاد میشود نه درون فواصل بین هرم ها.
📌منشأ ادرار از خون است و بنابراین بین نفرون و رگ های خونی ، ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. با توجه به اینکه تبادل مواد از طریق مویرگ ها رخ میدهد در اینجا نیز شبکه های مویرگی (گلومرول + شبکه دورلولهای) را می بینیم.
📌 سرخرگ وابران اطراف پیچ خورده ها و هنله تشکیل شبکه مویرگی دور لوله ای می دهد ، نه اطراف کپسول بومن. ضمناً سرخرگ آوران درون کپسول بومن (بخش ابتدایی نفرون) تشکیل شبکه مویرگی اول (کلافک = گلومرول) میدهد.
📌 دراطراف کپسول بومن و مجرای جمع کننده ، شبکه مویرگی خونی وجود ندارد.
📌سرخرگ وابران انشعاب یافته و شبکه مویرگی دورلولهای را (در اطراف پیچ خورده ها و هنله) ایجاد میکند.
📌در لوله هنله ، جهت حرکت محتویات آن برعکس جهت حرکت خون در شبکه مویرگی دورلوله ای است. (به جهت فلش ها در کتاب درسی دقت کنید.)
📌 بخش بالارو هنله مجاور بخش سرخرگی شبکه دوم مویرگی (شبکه دورلوله ای) قرار دارد. بخش پایین رو هنله مجاور بخش سیاهرگی شبکه دورلوله ای قرار گرفته است.
📌طبق شکل کتاب درسی ، سرخرگ وابران کمی پایین تر از کپسول بومن و پیچ خوردهها دو شاخه می شود. یکی از شاخه ها منشا شبکه مویرگی اطراف پیچ خوردهها است و دیگری منشا شبکه مویرگی اطراف لوله هنله است.
📌خون خروجی از کلیهها توسط بزرگ سیاهرگ زیرین به دهلیز راست وارد می شود.
📌خون مجاور بخش پایینرو هنله تیره است ولی خون مجاور بخش بالارو هنله روشن است. در خون تیره نسبت به خون روشن هموگلوبین سهم کمتری در حمل اکسیژن دارد.
📌مواد خارج شده از دیواره مجرای جمع کننده ابتدا وارد مایع بین سلولی شده و سپس وارد مویرگ دورلوله ای میشود.
📌سرخرگ کلیه دارای خون روشن (پُر اکسیژن) و مقدار زیادی مواد دفعی (اوره ، اوریک اسید و …) است. سیاهرگ کلیه دارای خون تیره و مقدار کمتری مواد دفعی (اوره ، اوریک اسید و …) است.
📌 سرخرگ آوران و وابران (متصل به کالفک) + سرخرگ وابران و سیاهرگ کوچک (متصل به شبکه دورِ لوله ای)
📌 در اطراف مجرای جمع کننده ، شبکه مویرگی دورلولهای وجود ندارد.
📌 گلومرول به سرخرگ آوران و وابران اتصال یافته است.
📌طبق شکل کتاب درسی شبکه دورلوله ای به سرخرگ وابران و انشعابی از سیاهرگ کلیه اتصال یافته است.
📌شبکه مویرگی دورلوله ای بین گردیزه و رگهای خونی (شبکه دورلوله ای + کلافک و …) ارتباط تنگاتنگی وجود دارد.
📌نکته : درون کالفک فقط خون روشن جریان دارد. درون شبکه مویرگی دورلولهای ابتدا خون روشن است و سپس تیره میشود.
📌سرخرگ آوران + … – آوران به گلومرول ختم می شود. گلومرول شبکه مویرگی اول کلیه است و دیواره بسیار نازک و سطح داخلی بسیار باریک دارد.
📌از شبکه دورلوله ای سیاهرگ با خون تیره خارج می شود.
📌از گلومرول سرخرگ وابران (روشن) خارج شده و تشکیل شبکه مویرگی دورلوله ای در اطراف پیچخورده ها میدهد.
📌فشار خون در سرخرگ های نزدیکتر به قلب نسبت به سرخرگهای دورتر از قلب بیشتر است.
📌از انشعاب یافتن سرخرگ وابران ، شبکه مویرگی دورلولهای ایجاد میشود. مویرگ از یک ردیف بافت سنگ فرشی تک لایه به همراه غشای پایه ساخته شده است.
📌در شبکه مویرگی اطراف هنله ، تغییر کیفیت خون از روشن به تیره رخ می دهد.
📌شبکه مویرگی اول (کلافک = گلومرول)⇐ در طول مویرگ ماهیچه وجود ندارد.
📌 سرخرگها در حفظ پیوستگی جریان خون نقش مهمی دارند نههه مویرگ ها.
📌 لگنچه محل ورود سرخرگ آوران نیست.
📌 کپسول بومن اولین ساختار قیف مانند در مسیر تشکیل ادرار است.
📌هنله پیچخورده نیست.
📌 در اطراف کلافک (گلومرول) ، کپسول بومن (ساختار قیف مانند) وجود دارد. گلومرول و کپسول بومن در بخش قشری قرار دارند.
📌 گلومرول جزء نفرون نیست.
📌قاعده هرم ها به بخش قشری متصل هستند. درون بخش قشری کپسول بومن و گلومرول وجود دارد. درون کپسول بومن ، اولین مرحله از فرایند تشکیل ادرار )تراوش( رخ می دهد.
📌گلومرول بین دو سرخرگ کوچک (آوران قطورتر + وابران کم قطرتر) قرار دارد.