نخستین خط دفاعی

🔰نخستین خط دفاعی : ورود ممنوعورود ممنوع
  🔶شاید بهترین راه در امان ماندن از میکروبها، جلوگیری از ورود آنها به بدن باشد. واقعیت هم همین است. همان گونه که با دیوار کشیدن در گرداگرد یک شهر، می توان سدی در برابر حمله بیگانگان ایجاد کرد. بدن ما به وسیلهی سدهایی در اطراف خود، محافظت می شود. پوست و مخاط، سد محکمی در برابر ورود میکروب ها ایجاد می کنند.

🔰پوست
  🔶یکی از اندام های بدن است که لیاه های بیرونی و درونی آن در جلوگیری از ورود میکروب ها به بدن نقش دارند.لایه ی بیرونی (اپیدرم) شامل چندین لایه یاخته پوششی(سنگفرشی) است که خارجی ترین یاخته های آن مردهاند. یاخته های مرده به تدریج میریزند و به این ترتیب، میکروب هایی راکه به آن چسبیدهاند، از بدن دور میکنند.

🔶در لایه درونی(درم)، بافت پیوندی رشتهای وجود دارد که رشته ها در آن به طرز محکمی به هم تابیدهاند. این لایه محکم و بادوام است. چرم که از پوست جانوران درست می شود مربوط به همین لایه است. لایه ی درونی، عملا سدی محکم و غیرقابل نفوذ است.

🔶پوست فقط یک سد ساده نیست؛ بلکه ترشحات مختلفی هم دارد. سطح پوست را مادهای چرب می پوشاند. این ماده به علت داشتن اسیدهای چرب، خاصیت اسیدی دارد. محیط اسیدی برای زندگی میکروب های بیماری زا مناسب نیست.یکی دیگر از ترشحات سطح پوست، عرق است که نمک دارد.

🔶نمک برای باکتری ها مناسب نیست. عرق، آنزیم لیزوزیم هم دارد. در سطح پوست ما میکروب هایی زندگی می کنند که با شرایط پوست، از جمله اسیدی بودن، سازش یافته اند. این میکروبها از تکثیر میکروب های بیماری زا جلوگیری می کنند، چون در رقابت برای کسب غذا بر آنها پیروز می شوند.

🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷

🔰مخاط
  🔶اینکه پوست سد محکمی است، امّا همه جای بدن را نپوشانده است. دستگاه های تنفس، گوارش و ادراری- تناسلی با محیط بیرون در ارتباط اند و امکان نفوذ میکروب ها از طریق آنها وجود دارد. سطح مجاری این دستگاه ها را مخاط پوشانده است. به یاد دارید که مخاط از یک بافت پوششی با آستری از بافت پیوندی تشکیل شده است و ماده چسبناکی را به نام ماده مخاطی ترشح می کند.

🔶یاخته های پوششی به هم چسبیده اند و سدی را ایجاد می کنند. همچنین ماده مخاطی، که چسبناک است، میکروب ها را به دام می اندازد و از پیش روی آنها جلوگیری می کند. ترشحات مخاط، با داشتن لیزوزیم موجب کشته شدن باکتری ها می شود. عالوه بر مخاط، در هر کدام از دستگاه های یاد شده ساز و کارهای دیگری هم برای مبارزه با میکروب ها وجود دارد.

🔶به عنوان مثال، مخاط مژکدار در دستگاه تنفس مانع نفوذ میکروبها به بخش های عمیق تر می شود. در دستگاه گوارش، بزاق لیزوزیم دارد. همچنین اسید معده، میکروب های موجود در غذا را نابود می سازد.ساز و کارهایی مانند عطسه، سرفه، استفراغ، مدفوع و ادرار باعث بیرون راندن میکروب های مجاری می شود. اشک با داشتن نمک و لیزوزیم از چشم محافظت می کند

🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷

نکات کنکوری

نخستین خط دفاعی : ورود ممنوع

📌 پوست یکی از اندامهای بدن است که لایه های بیرونی و درونی آن در جلوگیری از ورود میکروب ها به بدن نقش دارند لایة بیرونی شامل چندین لایة یاختة پوششی (سنگفرشی چند لایه) است که خارجیترین یاختههای آن مردهاند. یاختههای مرده به تدریج میریزند و به این ترتیب، میکروبهایی را که به آن چسبیدهاند، از بدن دور میکنند.

♦در لایة درونی، بافت پیوندی رشتهای (متراکم) وجود دارد که رشتهها در آن به طرز محکمی به هم تابیدهاند. این لایه محکم و بادوام است چرم که از پوست جانوران درست میشود مربوط به همین لایه است لایة درونی، عملاً سدّی محکم و غیرقابل نفوذ است.

📌 در لایة درونی، بافت پیوندی رشته ای(متراکم) وجود دارد که رشتهها در آن به طرز محکمی به هم تابیده اند این لایه محکم و بادوام است.

📌 در لایة درونی، بافت پیوندی رشته ای (متراکم) وجود دارد که رشتهها در آن به طرز محکمی به هم تابیده اند این لایه محکم و بادوام است چرم که از پوست جانوران درست میشود مربوط به همین لایه است لایة درونی، عملاً سدّی محکم و غیرقابل نفوذ است.

📌 لایه درونی پوست جانوران ، منشا چرم میباشد.

📌 درون لایه بیرونی پوست مویرگ و رگ وجود ندارد.

📌 سد فیزیکی سلولی (ممانعت از ورود میکروب) + مواد شیمیایی(عرق + چربی + لیزوزیم)

📌 لایه بیرونی پوست (دارای سلولهای مرده)

📌 لایه درونی پوست مستقر بر بافت چربی است.

📌 در بافت چربی ، هسته به حاشیه رانده شده است.

📌 لایه درونی از سمت پایینی خود به بافت چربی (ضربه گیر) متصل است.

📌 غدد عرق ، غدد چربی و…. درون لایه درونی (درم) پوست قرار دارند.

📌 غدد عرق موجود در (درونی ترین لایه) پوست برونریز هستند. ترشحات آنها توسط مجرا به سطح لایه بیرونی (اپیدرم) ریخته میشود.

📌 غدد عرق ، غدد چربی ، گیرنده فشار ، رگ خونی و …. درون لایه درونی (درم) پوست قرار دارند.

📌 لایه درونی دارای بافت پیوندی است.

📌 پوششی (دیواره رگ) دارد.

📌 ماهیچه ای (دیواره رگ) دارد.

📌 با اینکه پوست سد محکمی است ، اما همه جای بدن را نپوشانده است.

📌 سطح پوست را مادهای چرب میپوشاند. این ماده به علت داشتن اسیدهای چرب، خاصیت اسیدی دارد محیط اسیدی برای زندگی میکروبهای بیماریزا مناسب نیست.

📌 یکی دیگر از ترشحات سطح پوست، عرق است که نمک دارد. نمک برای باکتریها مناسب نیست عرق، آنزیم لیزوزیم هم دارد.

📌 لیزوزیم تخریب کننده دیواره باکتری بیماریزا است.

📌 در سطح پوست ما میکروبهایی زندگی میکنند که با شرایط پوست، از جمله اسیدی بودن، سازش یافته اند این میکروبها از تکثیر میکروبهای بیماریزا جلوگیری میکنند، چون در رقابت برای کسب غذا بر آنها پیروز میشوند.

📌 سطح درونی و بیرونی پوست در برابر نفوذ میکروبها نوعی سد میباشد (سد فیزیکی.) ترکیبات شیمیایی سطح پوست (عرق + چربی + لیزوزیم + نمک و….) در مبارزه با میکروبها نقش دارند.

📌 لیزوزیم در عرق حضور دارد نههه چربی پوست.

📌 رشته های پروتئینی (کلاژن و کشسان) در لایه درونی پوست ، نسبت به یکدیگر متقاطع هستند.

📌 لایه بیرونی نسبت به لایه درونی پوست نازکتر است و استحکام کمتری دارد.

📌 با اینکه پوست سدّ محکمی است، اما همه جای بدن را نپوشانده است.

📌 با اینکه پوست سدّ محکمی است، اما همه جای بدن را نپوشانده است.

📌 دستگاه های تنفس، گوارش و ادراری و تناسلی با محیط بیرون در ارتباطاند و امکان نفوذ میکروبها از طریق آنها وجود دارد سطح مجاری این دستگاهها را مخاط پوشانده است.

📌 پوست و مخاط هم سد فیزیکی هستند و هم مواد شیمیایی دارند که با میکروبها مبارزه میکنند.

📌 یاخته های پوششی به هم چسبیده اند و سدّی را ایجاد میکنند. همچنین مادّة مخاطی، که چسبناک است، میکروبها را به دام میاندازد و از پیشروی آنها جلوگیری میکند. ترشحات مخاط، با داشتن لیزوزیم موجب کشته شدن باکتریها میشود.

📌 حرکت ضربانی مژکهای بینی به سمت حلق (رو به پایین) است حرکت ضربانی مژکهای نای ، نایژه و نایژک به سمت حلق (رو به بالا) است.

📌 مکانیسم دفاعی معده تنفس : 1 – ماده مخاطی 2 – اسید معده (نابود کردن میکروبهای موجود در غذا)

📌 مخاط مژکدار در دستگاه تنفس مانع نفوذ میکروبها به بخشهای عمیقتر میشود.

📌 ساز و کارهایی مانند عطسه، سرفه، استفراغ، مدفوع و ادرار باعث بیرون راندن میکروبهای مجاری میشود.

📌 راه های دفاعی در دستگاه تنفس : موهای ابتدای بینی + ماده مخاطی (چسبناک و لیزوزیمدار) + مژک (حرکت ذرات خارجی به سمت حلق) + ماکروفاژ درون حبابک

📌 اشک و عرق با داشتن نمک و لیزوزیم محافظت میکنند.

📌 بزاق با داشتن لیزوزیم از دهان محافظت میکند.

📌 میکروب ها، از هر نوعی که باشند، هنگام ورود به بدن، با خط اوّل دفاع بدن روبه رو میشوند پوست و مخاط، در برابر نفوذ میکرو بها، بدون توجه به نوع آنها، سدّی ایجاد میکنند. به این نوع دفاع، دفاع غیراختصاصی میگویند.

📌 در دفاع غیراختصاصی، روشهایی به کار گرفته میشود که در برابر طیف وسیعی از میکروبها مؤثر است.

📌 در نخستین خط دفاعی ، خون ، یاختههای خونی و گلبول سفید ، نقش ندارند.

📌 در اشک ، بزاق ، عرق و ماده مخاطی ، لیزوزیم وجود دارد.

📌 هورمون گاسترین محرک ترشح اسید معده است. اسید معده در نابود کردن میکروبهای غذا نقش دارد.

📌 استفراغ سبب خروج محتویات معده و دوازدهه میشود نههه تمام لوله گوارش.

📌 در عطسه دیافراگم گنبدی شده و سپس هوا از راه دهان و بینی خارج میشود.

📌 وظایف بصل النخاع : عطسه + سرفه + بلع + فشار خون + ضربان قلب + تنفس

📌 در بخش هایی که مخاط وجود دارد ، امکان نفوذ میکروب وجود دارد میکروب موجود در هوای دمی در مواردی تا حبابکها وارد میشود.

📌 مخاط ، مواد نمکی نابود کننده میکروب ترشح نمیکند.

📌 در غشای پایه دو نوع یاخته وجودارد : 1 – پوششی (مستقر بر غشای پایه) 2 – آستر پیوندی (فضای بین سلولی زیاد)

📌 در نخستین خط دفاعی ، خون ، رگ ، یاختههای خونی و گلبولهای سفید ، وجود ندارد.

📌 درون حبابک ماده مخاطی وجود ندارد.

📌 حبابک ، مژک ندارد.

📌 لیزوزیم نابود کننده باکتری+ اسید (چربی پوست) ایجاد محیط نامناسب برای زندگی میکروبهای بیماریزا + نمک برای باکتری ها مناسب نیست + اسید معده نابود کردن میکروبهای غذا (مواد شیمیایی متنوع و عملکرد هم متنوع است)

📌 فعالیت های دستگاه ایمنی بدن در خطوط دفاع غیر اختصاصی بدن میتواند منجر به نابودی عامل بیماریز ( ناشی از فعالیت گویچه های سفید، پروتئین های دفاعی، اشک و بزاق و…. ) یا دور شدن آن از بدن (انعکاسهای سرفه، عطسه، استفراغ، ادرار و مدفوع) شود.

مشاهده یک دانشمند

📌 ستاره دریایی بالغ سادهترین آبشش را دارد. آبشش ستاره دریایی برجستگیهای کوچک و پراکنده پوستی بوده که به نواحی خاصی از بدن محدود نمیشود.

📌 لارو ستاره دریایی ، شفاف و نابالغ است لارو توانایی میوز و تولید گامت (یاخته تخصص یافته با قابلیت لقاح) ندارد.

📌 یاخته های آمیب مانند درون لارو ستاره دریایی : متحرک + تشکیل پای کاذب + تشکیل زوائد سیتوپلاسمی + آندوسیتوز + اندامک لیزوزوم (گوارش درون سلولی) + واکوئول غذایی + واکوئول گوارشی + واکوئول دفعی + اگزوسیتوز

📌 یاخته های آمیب مانند (و تمام یاختههایی که فاگوسیتوز دارند) فعالیت غیراختصاصی دارند نههه اختصاصی.

📌 وقتی یاخته آمیب مانند فاگوسیتوز کرد و ذرات خارجی را بلعید ، واکوئول غذایی تشکیل میشود. در ادامه اندامک لیزوزوم به واکوئول غذایی متصل شده و محتویات آن را هضم میکند (ایجاد واکوئول گوارشی) و سپس مواد مفید وارد سیتوسل شده (ایجاد واکوئول دفعی) و محتویات واکوئول دفعی طی اگزوسیتوز دفع میگردد.

📌 بی مهرگان  ( ستاره دریایی +….) اسکلت درونی ، استخوان ، سامانه هاورس ، مغز استخوان و…. ندارند.