دستگاه حرکتی

🔰استخوان ها و اسکلت
  🔶استخوان ها بخشی از اسکلت انسان را تشکیل می دهند اسکلت انسان شامل دو بخش محوری و جانبی است. بخش محوری، محور بدن را تشکیل می دهد و از ساختارهایی مانند مغز و قلب و … حفاظت می کند. گر چه بخش هایی از آن هم در جویدن، شنیدن، صبحت کردن و حرکات بدن نیز نقش دارند.استخوان های دست و پا از اجزای اسکلت جانبی اند. این استخوان ها نسبت به اسکلت محوری، نقش بیشتری در حرکت بدن دارند. بخش های مختلف اسکلت در شکل زیر دیده می شود

🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷

🔰اعمال استخوان ها
  🔶استخوان ها علاوه بر حفاظت و پشتیبانی اندام ها، اعمال دیگری هم انجام می دهند؛ مثلا  استخوان های کوچک گوش درشنیدن دقیق مؤثرند. همچنین استخوان ها به کمک ماهیچه ها موجب حرکت بدن می شوند. سایر اعمال استخوان ها در جدول زیر خلاصه شده است

🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷

🔰انواع استخوان
  🔶استخوان ها اشکال مختلفی دارند. استخوان ران و بازو و زند زیرین و زند زبربن و درشت نی و نازک نیاز انواع استخوان های درازند، در حالی که استخوان های مچ از انواع استخوان های کوتاه اند. استخوان جمجمه و کتف و جناغ و لگن از  استخوان های پهن هستند. استخوان های ستون مهره از نوع استخوان های  نامنظم اند. استخوان های بدن اندازه های متفاوتی دارند، از استخوان های کوچک  گوش میانی تا استخوان بزرگ لگن.

🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷

🔰ساختار استخوان
  🔶هر استخوان از دو نوع بافت استخوانی فشرده و اسفنجی تشکیل شده است.میزان و محل قرارگیری هر نوع بافت استخوانی در استخوان های مختلف متفاوت  است. مثالً بافت استخوانی فشرده در طول استخوان ران، به صورت واحدهایی به نام سامانه هاورس قرار گرفته است. این سامانه ها به صورت استوانه هایی هم مرکز از تیغه های استخوانی اند که از سلول های استخوانی، ماده زمینهای و کالژن در اطراف آنها تشکیل شده است.ماده زمینهای از پروتئین ها و مواد معدنی تشکیل شده است. اعصاب و رگ های درون مجرای مرکزی هر سامانه (مجرای هاورس) ارتباط بافت زنده را با بیرون برقرار می کنند.

🔶سطح درونی تنه این استخوان نیز بافت اسفنجی دارد. سطح خارجی این استخوان، توسط بافت پیوندی احاطه شده است و رگ ها و اعصاب از راه مجراهایی به بیرون ارتباط دارند. انتهای برآمده استخوان ران از بافت اسفنجی پر شده است. بافت استخوانی اسفنجی، از میله ها و صفحه های استخوانی تشکیل شده است که بین آنها، حفره هایی وجود دارد که توسط رگ ها و مغز استخوان پر شده اند. مغز استخوان در دو نوع زرد و قرمز وجود دارد.مغز زرد بیشتر از چربی تشکیل شده است و مجرای مرکزی استخوان های دراز را پر می کند. مغز قرمز استخوان در بافت اسفنجی دیده می شود. در کم خونی های شدید، مغز زرد می تواند به مغز قرمز تبدیل شود.

سلول های استخوانی ستاره ای شکل و دارای زوائد سیتوپلاسمی متعدد بوده که از طریق این زوائد با یکدیگر ارتباط دارند

🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷

🔰تشکیل و تخریب استخوان
  🔶در دوران جنینی، استخوان ها از بافت های نرمی تشکیل و به تدریج با افزوده شدن نمک های کلسیم سخت می شوند. یاخته های استخوانی تا اواخر سن رشد، ماده زمینه ای ترشح می کنند و بنابراین، توده استخوانی و تراکم آن افزایش پیدا می کند. با افزایش سن، یاخته های استخوانی کم کار می شوند و توده استخوانی به تدریج کاهش پیدا می کند.

🔶در همه  این مراحل، تغییرات استخوانی در حال انجام است. استخوان ها در اثر فعالیت بدنی مانند ورزش، یا با افزایش وزن ضخیم، متراکم تر و محکم تر می شوند و استخوان هایی که کمتر مورد استفاده قرار می گیرند، ظریف تر می شوند.

🔶مشابه این حالت،درفضانوردان دیده می شود که در محیط بی وزنی تراکم استخوانشان کاهش می یابد.استخوان های بدن به طور پیوسته دچار شکستگی های میکروسکوپی می شوند که نتیجه حرکات معمول بدن اند. شکستگی های دیگر می توانند ناشی از ضربه یا برخورد باشند. در این حالت یاخته های نزدیک به محل شکستگی، یاخته های جدید استخوانی می سازند (تقسیم می شوند) و پس از چندهفته آسیب بهبود پیدا می کنند.

🔶تراکم توده استخوانی از عوامل مهم استحکام استخوان هاست و کاهش آن باعث پوکی استخوان می شود. در پوکی استخوان، تخریب استخوانی افزایش می یابد. در نتیجه استخوان ها ضعیف و شکننده می شوند. کمبود ویتامین D و کلسیم غذا، نوشیدنی های الکلی و دخانیات با جلوگیری از رسوب کلسیم در استخوان ها، باعث بروز پوکی استخوان در مردان و زنان می شوند.اختلال در ترشح بعضی از هورمون ها و مصرف نوشابه های گازدار نیز در کاهش تراکم استخوان نقش دارند. به طور کلی تودهی استخوانی زنان کمتر از مردان است.

🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷

🔰مفصل
  🔶مفصل محل اتصال استخوان ها با هم است. در بعضی مفصل ها، استخوان ها حرکت نمی کنند. نمونه آن، مفصل ثابت در استخوان های جمجمه است. جمجمه از چندین استخوان تشکیل شده است که در محل مفصل های ثابت لبه های دندانه دار آنها در هم فرو رفته و محکم شده اند.

🔶در بیشتر مفصل ها، استخوان ها قابلیت حرکت دارند. سر استخوان ها در محل این مفصل ها توسط بافت غضروفی پوشیده شده است. نمونه آن مفصل های زانو، لگن و انگشتان است. استخوان ها در محل این نمونه ها توسط یک کپسول از جنس بافت پیوندی رشته ای احاطه شده اند که پر از مایع مفصلی لغزنده است.

🔶مایع مفصلی و سطح صیقلی غضروف به استخوان ها امکان می دهد که سالیان زیادی در  مجاور هم لیز بخورند و اصطکاک چندانی نداشته باشند.علاوه بر کپسول مفصلی، رباط ها و زردپی هاهم به کنار یکدیگر ماندن استخوان ها کمک می کنند.

🔶رباط، بافت پیوندی رشته ای محکمی است که استخوان ها را به هم متصل می کند. بخش صیقلی غضروف ها در اثر کارکرد زیاد، ضربات، آسیب ها و بعضی بیماری ها تخریب می شود ولی بدن دوباره آن را ترمیم می کند. اگر سرعت تخریب بیش از ترمیم باشد، می تواند باعث بیماری های مفصلی شود

🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷🔶🔷

نکات کنکوری

دستگاه حرکتی

📌 استفادة ما از دست و پا به قدری است که تصور زندگی بدون آنها برایمان بسیار سخت است. خوشبختانه امروزه افراد دارای نقص عضو نیز میتوانند با استفاده از اعضای مصنوعی تا حدودی بر محدودیتهای حرکتی چیره شوند.

📌 ساختار ماهیچه ها، مفاصل و استخوانها، به همراه پیشرفت در علوم مربوط به مواد و الکترونیک، مهندسان را قادر ساخته تا اندامهای پیچیده را جایگزین بخشهای آسیبدیده یا ناقص کنند.

📌 کارآمدی بعضی از اندامهای مصنوعی آن قدر بالاست که در پارالمپیک برای جلوگیری از رقابت نابرابر، قوانین سختگیرانهای برای استفاده از این اندامها وضع شده است.

📌 اسکلت در انسان به طور کلی از سه بخش زیر تشکیل شده است :

1 – ساختار یا ساختارهای نگهدارنده استخوانها در کنار یکدیگر

2 – تشکیل بخش محوری بدن

3 – دارای نقش بیشتر در حرکت بدن

📌 استخوانهای محوری عبارتند از : جمجمه ، ستون مهرهها ، قفسه سینه (جناغ و دنده ها) و استخوانچههای کوچک گوش میانی (چکشی + سندانی + رکابی)

📌 استخوانهای جانبی عبارتند از : استخوان های موجود در شانه (کتف و ترقوه) ، لگن ، دستها (بازو ، زند زیرین و زبرین) ،پاها (ران ، درشتنی ، نازکنی و…)

📌 محور بدن را تشکیل میدهد و از ساختارهایی مانند مغز و قلب (ششها ، کلیه ها و…) حفاظت میکند. گرچه بخشهایی از آن هم در جویدن( گوارش مکانیکی ) شنیدن (استخوانهای کوچک گوش میانی) صحبت کردن (حرکت فک پایین)  و حرکات بدن نیز نقش دارند.

📌 استخوان های دست و پا از اجزای اسکلت جانبی اند این استخوانها نسبت به اسکلت محوری، نقش بیشتری در حرکت بدن دارند.

📌 استخوانهای نازکنی و درشتنی از یک سو با مچ پا (نههه کف پا) تشکیل مفصل دادهاند. استخوان درشتنی از سوی دیگر خود با استخوان ران تشکیل مفصل داده است . استخوان نازکنی از سوی دیگر خود با استخوان درشتنی (نههه ران) تشکیل مفصل داده است.

📌 استخوان ترقوه با جناغ و کتف تشکیل مفصل داده است. (استخوان ترقوه با استخوان بازو تشکیل مفصل نمیدهد)

📌 برخی از دندهها به استخوان جناغ متصل نیستند.

📌 استخوان کتف از یک سمت خود با استخوانهای بازو و ترقوه تشکیل مفصل داده است.

 📌 ستون مهره از تمام بخشهای نخاع محافظت میکند.

📌 استخوان جمجمه به دنده متصل نیست.

📌 بیشتر دندهها با استخوانهای جناغ (محوری) و همگی با ستون مهره (محوری) تشکیل مفصل دادهاند اما با ستخوانهای جانبی تشکیل مفصل نمی دهند .

📌 هر یک از استخوانهای مچ دست ، اندازهای کوچکتر از کشکک دارند. این استخوانها بین ساعد (زند زیرین و زبرین) و کف دست قرار گرفته اند.

📌 ترقوه از نمای جلو و کتف از نمای پشت بیشتر قابل مشاهده هستند.

📌 استخوان کتف با استخوان بازو تشکیل مفصل میدهد. استخوانهای ترقوه و دندهها با استخوان بازو مفصل تشکیل نمیدهند.

📌 استخوان چکشی ارتعاش را از پرده صماخ دریافت کرده و به استخوان سندانی و سپس رکابی منتقل میکند. این ارتعاش توسط استخوان رکابی به دریچه بیضی منتقل میشود.

📌 استخوان انگشتان پا به استخوان کف پا اتصال دارند نه استخوان مچ پا.

📌 لاله گوش و بخش ابتدایی مجرای گوش توسط استخوان محافظت نمیشود.

📌 استخوانهای کوچک درون گوش میانی توسط لرزش پرده صماخ به حرکت در میآیند نه به دنبال انقباض ماهیچه.

📌 استخوانها در حفاظت و پشتیبانی اندامها، نقش دارند : استخوانها شکل بدن را تعیین و نیز چارچوبی را ایجاد میکنند تا اندام ها بر روی آنها مستقر شوند.

📌 بسیاری (نهه همه) از استخوانها مغز قرمز (بافتی نرم) دارند. این بافت یاخته های خونی را تولید میکند.
📌 استخوانهای کوچک گوش در شنیدن و استخوانهای آرواره در تکلم و جویدن نقش دارند.

📌 استخوانها علاوه بر حفاظت و پشتیبانی اندامها، اعمال دیگری هم انجام میدهند. مثلاً استخوان های کوچک گوش در شنیدن دقیق مؤثرند همچنین استخوانها به کمک ماهیچه ها موجب حرکت بدن میشوند.

📌 استخوانهای جانبی نسبت به محوری ، نقش بیشتری در حرکت بدن دارند.

📌 استخوانهای مچ ، دارای اندازههای متنوعی هستند.

انواع استخوان

📌 استخوان ها بر اساس محل قرار گیری 2 گروه (محوری + جانبی) 

📌 4 گروه (دراز+کوتاه+پهن+ نامنظم)

📌 استخوان های دراز: دنده ها و ترقوه بازو زند زیرین و زند زبرین کف دست ران درشتنی و نازکنی کف پا

📌 استخوان های پهن: جمجمه کتف لگن جناغ دنده ها

📌 استخوان های کوتاه: بندهای انگشتان دست و پا استخوانهای مچ دست استخوانهای مچ پا

📌 استخوان های نا منظم: ستون مهره ها

📌 در همه استخوانها دو نوع بافت استخوانی ( فشرده و اسفنجی )

📌 هر استخوان از دو نوع بافت استخوانی فشرده و اسفنجی تشکیل شده است. میزان و محل قرارگیری هر نوع بافت استخوانی در استخوان های مختلف متفاوت است.

📌 بافت استخوانی فشرده در طول استخوان ران (دراز)، به صورت واحدهایی به نام سامانة هاورس قرار گرفته است. این سامانه ها به صورت استوانه هایی هممرکز از تیغه های استخوانیاند که از یاخته های استخوانی ، ماده زمین های و کلاژن در اطراف آنها تشکیل شده است.

📌 سامانه های هاورس به صورت استوانه هایی هممرکز از تیغ ههای استخوانیاند که از یاخته های استخوانی ، ماده زمین های و کلاژن در اطراف آنها مادّة زمین های از پروتئین هایی مانند کلاژن و مواد معدنی (کلسیم + فسفات) تشکیل شده است.

📌 سامانه های هاورس به صورت استوانه هایی هم مرکز از تیغه های استخوانی اند که اطراف یک مجرای هاورس (نههه مجراها) را در برگرفتهاند.

📌 اعصاب و رگهای درون مجرای مرکزی هر سامانه هاورس، ارتباط بافت زنده را با بیرون برقرار میکنند.

📌 بر روی استخوان فشرده نوعی بافت پیوندی وجود دارد. این بافت پیوندی دو لایه بوده و یاخته های لایه داخلی آن تک هسته ای و نزدیک به یکدیگر هستند.

📌 بافت استخوانی اسفنجی سامانه هاورس ندارد.

📌 بافت استخوانی اسفنجی ، از میله ها و صفحه های استخوانی تشکیل شده است که بین آنها حفره هایی وجود دارد که توسط رگها و مغز استخوان پر شدهاند.

📌 درون مغز قرمز یاختههای بنیادی (لنفوئیدی + میلوئیدی + )… وجود دارد.

📌 درون رگ یاخته بنیادی وجود ندارد.

📌 افت استخوانی اسفنجی ، از میله ها و صفحه های استخوانی تشکیل شده است که بین آنها حفره هایی وجود دارد که توسط رگ ها و مغز استخوان پر شده اند.

📌 مغز استخوان در دو نوع زرد و قرمز وجود دارد. مغز زرد بیشتر از چربی تشکیل شده است و مجرای مرکزی استخوانهای دراز را پر میکند.

📌 درون مغز قرمز انواعی از یاخته های بنیادی وجود داشته که سبب ایجاد انواعی از یاخته های خونی میشوند.

📌 مغز قرمز استخوان در بافت استخوانی اسفنجی دیده میشود. در کمخونیهای شدید ، مغز زرد میتواند به مغز قرمز تبدیل شود.

📌 درون مجرای هاورس رگ و اعصاب وجود دارد ، مغز (و یاختههای بنیادی) وجود ندارد.

📌 ماده زمینهای استخوانی دارای پروتئین ها و مواد معدنی است. اما کلاژن ندارد. (کلاژن جزء ماده زمینهای محسوب نمیشود)

📌 همه استخوان ها هر دو نوع بافت استخوانی( اسفنجی + فشرده) راندارد.

📌 در رگ خونی گلبول قرمز (یاخته حمل کننده گازهای تنفسی) وجود دارد (در اعصاب گلبول قرمز وجود ندارد)

📌 پروتئینهای ماده زمینهای ، کلاژن و…. توسط یاختههای استخوانی ساخته شده و درون ریزکیسه هایی بسته بندی میشود و سپس به خارج از یاخته اگزوسیتوز میگردد.

📌 بافت استخوانی فشرده (دارای سامانه هاورس)

📌 لنفوسیتB در مغز قرمز استخوان ایجاد شده و در همان جا هم بالغ میشود.

📌 بخش میانی استخوانهای پهن ، نامنظم ، کوتاه ، کوچک و دراز ، متشکل از بافت اسفنجی است.

📌 بخش خارجی استخوانهای دراز ، کوتاه ، پهن ، نامنظم و کوچک ، متشکل از بافت فشرده است.

📌 همه استخوانها دارای هر دو نوع بافت استخوانی(اسفنجی + فشرده)هستند.

📌 بافت اسفنجی دارای حفره هایی با قطر متفاوت است.

📌 درون حفرات بافت اسفنجی استخوانهای جمجمه و ستون مهره ، رگهای خونی و مغز قرمز (یک نوع مغز) وجود دارد.

📌 در مغز قرمز موجود در حفرات استخوان جمجمه ، یاخته بنیادی وجود دارد. در مغز قرمز برای هورمون اریتروپویتین گیرنده وجود دارد.

📌 در وسط استخوانهای دراز (ران ، درشتنی ، نازکنی و )… ، مجرای مرکزی وجود دارد. درون مجرای مرکزی میتواند مغز زرد وجود داشته باشد.

📌 مجاری دو سامانه هاورس مجاور یکدیگر ، نسبت به یکدیگر موازی هستند.

📌 دو مجرای هاورس نزدیک به یکدیگر توسط مجرایی مورب با یکدیگر در ارتباط هستند درون مجاری هاورس و مجرای
مورب مذکور رگهای خونی و اعصاب حضور دارند. (درون آنها مغز وجود ندارد).

📌 رگ های خونی از بافت پیوندی (روی استخوان) عبور کرده و وارد مجاری هاورس و سپس حفرات بافت اسفنجی
میشود .

📌 یاخته های استخوانی ، تک هستهای بوده و دارای زوائد سیتوپلاسمی هستند زوائد سیتوپلاسمی این یاختهها به درون ماده زمینهای نفوذ کرده است. (هدف دریافت مواد مغذی از ماده زمینهای و دفع مواد دفعی به درون ماده زمین های)

📌 فاصله بین یاختههای استخوانی زیاد است و فضای بین آنها توسط ماده زمینهای پر شده است.

📌 در مواردی زوائد یک یاخته استخوانی به زائده یاخته استخوانی دیگر رسیده و با یکدیگر ارتباط دارند.

📌 بخش خارجی استخوان فشرده در تماس با بافت پیوندی دو لایه است.

📌 بافت استخوانی فشرده با مغز در تماس نیست.

📌 خارجی ترین تیغه استخوانی جزء یک سامانه هاورس نیست.

📌 زیر بافت پیوندی روی تنه استخوان دراز ، تیغههای استخوانی بافت فشرده وجود دارد

📌 در تیغه استخوانی ، فضای بین سلولی زیاد است. در لایه داخلی بافت پیوندی روی استخوان ، فضای بین سلولی کمتر است.

📌 هورمون اریتروپویتین بر یاختههای بنیادی در مغز قرمز استخوان اثر میکند نه بر یاختههای استخوانی.

📌 عضی از زوائد استخوانی یک یاخته استخوانی به یکدیگر متصل هستند.

📌 همه اندام های ماCO2 خود را به خون (نوعی بافت پیوندی) وارد میکنند .

📌 در مغز قرمز استخوان یاختههای خونی و پلاکتها تولید میشوند. این موارد از دیواره مویرگ ناپیوسته عبور کرده و وارد جریان خون میشوند.

📌 برای ساخته شدن گلبول قرمز در مغز قرمز استخوان به مواردی از جمله یاخته بنیادی میلوئیدی + هورمون  + اریتروپویتین (منشا کلیه و کبد) + آهن + اسید فولیک + ویتامین B12 آمینواسیدها و …

تشکیل و تخریب استخوان

📌 سفره ماهی و کوسه ماهی ، جزء مهرهداران بوده و غضروفی هستند و استخوان ندارند.

📌 در دوران جنینی انسان ، استخوانها از بافتهای نرمی تشکیل و بهتدریج با افزوده شدن نمکهای کلسیم سخت میشوند.

📌 یاخته های استخوانی تا اواخر سنّ رشد (نهه در تمام طول حیات فرد) مادّة زمینهای ترشح میکنند و بنابراین، تودة استخوانی و تراکم آن افزایش پیدا میکند با افزایش سن، یاختههای استخوانی کمکار میشوند و تودة استخوانی بهتدریج کاهش پیدا میکند در همة این مراحل، تغییرات استخوانی در حال انجام است.

📌 یاخته های استخوانی تا اواخر سنّ رشد (نهه در تمام طول حیات فرد) مادّة زمینهای ترشح می کنند و بنابراین، تودة استخوانی و تراکم آن افزایش پیدا میکند با افزایش سن، یاختههای استخوانی کمکار میشوند و تودة استخوانی بهتدریج کاهش پیدا میکند. در همة این مراحل، تغییرات استخوانی در حال انجام است.

📌 با افزایش سن، یاختههای استخوانی کمکار میشوند و تودة استخوانی بهتدریج کاهش پیدا میکند.

📌 استخوانهای بدن به طور پیوسته دچار شکستگی های میکروسکوپی میشوند که نتیجه حرکات معمول بدناند. شکستگیهای دیگر میتوانند ناشی از ضربه یا برخورد باشند. در این حالت، یاخته های نزدیک محل شکستگی، یاختههای جدید استخوانی میسازند و پس از چند هفته آسیب بهبود پیدا میکنند.
📌 یاخته های نزدیک محل شکستگی، یاختههای جدید استخوانی میسازند و پس از چند هفته آسیب بهبود پیدا میکنند.

📌 به طور کلی تراکم توده استخوانی در زنان و مردان با هم متفاوت است. (تراکم توده استخوانی مردان بیشتر از زنان هم سن است)

📌از 20 سالگی به بعد میزان تراکم و توده استخوانی رو به کاهش است.

📌استخوان های چکشی ، سندانی و رکابی ، کوچکترین استخوانهای بدن انسان هستند. (استخوان ران بزرگترین استخوان است)

📌استخوانها در اثر فعالیت بدنی مانند ورزش، یا با افزایش وزن ، ضخیم، متراکمتر و محکمتر میشوند و استخوانهایی که کمتر مورد استفاده قرار میگیرند ظریفتر میشوند. مشابه این حالت، در فضانوردان دیده میشود که در محیط بیوزنی تراکم استخوانشان کاهش مییابد.

📌تراکم تودة استخوانی از عوامل مهم استحکام استخوانهاست و کاهش آن باعث پوکی استخوان میشود. در پوکی استخوان، تخریب استخوانی افزایش مییابددر نتیجه استخوانها ضعیف و شکننده میشوندکمبود ویتامین Dو کلسیم غذا، مصرف نوشیدنیهای الکلی و دخانیات با جلوگیری از رسوب کلسیم در استخوانها، باعث بروز پوکی استخوان در مردان و زنان میشوند.

📌کمبود ویتامین D و کلسیم غذا، مصرف نوشیدنیهای الکلی و دخانیات با جلوگیری از رسوب کلسیم در استخوانها باعث بروز پوکی استخوان در مردان و زنان میشوند.

📌اختلال در ترشح بعضی هورمونها و مصرف نوشابههای گازدار نیز در کاهش تراکم استخوان نقش دارند.

📌قرار گرفتن طولانی مدت در محیط بیوزنی (مانند فضانوردان) ، عدم ترشح کلسیتونین ، افزایش ترشح هورمون غدد پاراتیروئید کمبود ویتامین D کمبود کلسیم در غذا و خون ، مصرف دخانیات و نوشیدنیهای الکلی و…. سبب بروز پوکی استخوان و افزایش قطر حفرات در بافت اسفنجی استخوان میشوند.

📌با افزایش ترشح هورمون از غدد پاراتیروئید ، کلسیم از استخوانها برداشت شده و میتواند منجر به پوکی استخوان شود.

📌در فرد مبتلا به سنگ کیسه صفرا ، ممکن است در جذب ویتامینD اختلال رخ دهد

📌در غیاب ویتامین D احتمال ابتلا به پوکی استخوان افزایش مییابد

📌در بیماری سلیاک میزان جذب (کلسیم ، ویتامینD و …..) کاهش مییابد. در این شرایط احتمال بروز پوکی استخوان بالا میرود

مفصل

📌در مفصل ثابت ، مایع مفصلی وجود ندارد.

📌مفصل محل اتصال استخوانها به هم است. در بعضی مفصلها، استخوانها حرکت نمیکنند. نمونه آن مفصل ثابت در استخوانهای جمجمه است. جمجمه از چندین استخوان (پهن)تشکیل شده است که لبه های دندانهدار آنها در هم فرو رفته و محکم شدهاند

📌 در بیشتر مفصلها، استخوانها قابلیت حرکت دارند. سر استخوانها در محل این مفصلها توسط بافت غضروفی پوشیده شده است. نمونة آن مفصلهای زانو، انگشتان و لگن است. استخوانها در محل این نمونهها توسط یک کپسول از جنس بافت پیوندی رشتهای احاطه شدهاند که پر از مایع مفصلی لغزنده است.

 📌 ویژگی های بافت پیوندی رشته ای : کلاژن بیشتر نسبت به بافت سست (رشته های کشسان آن، کمتر نسبت به سست) بخش عمدة این بافت شامل رشته های پروتئینی کلاژن ، از جمله بافتهای محافظت کننده بدن.دارای مقاومت و استحکام بیشتر ، انعطاف پذیری کمتر نسبت به بافت ←

📌 مایع مفصلی و سطح صیقلی غضروف به استخوانها امکان میدهد که سالیان زیادی در مجاور هم لیز بخورند و اصطکاک چندانی نداشته باشند.

📌عوامل کمک کننده به کنار یکدیگر ماندن استخوان ها در مفصل در محل مفصل ها : کپسول مفصلی + رباط ها + زردپی ها

📌بخش صیقلی غضروفها در اثر کارکرد زیاد، ضربات، آسیبها و بعضی بیماریها (نقرس) تخریب میشود، ولی بدن دوباره آن را ترمیم میکندسرعت تخریب بیش از ترمیم باشد، میتواند باعث بیماریهای مفصلی شود. اگر

📌پرده سازنده مایع مفصلی ، مایع مفصلی را میسازد نه کپسول مفصلی.

📌کپسول مفصلی ویژه مفصلهای متحرک استمفصل ثابت کپسول مفصلی ندارد.

📌غضروف در مفاصل متحرک وجود دارد ، نههه ثابت.

📌مایع مفصلی توسط پرده ساخته میشود نههه غضروف.

📌مایع مفصلی با استخوان در تماس نیست.

📌انواع مفصل های متحرک : گوی و کاسه + لولایی + لغزنده

📌با رسوب اوریک اسید (ماده دفعی نیتروژندار) در مفاصل ، بیماری نقرس ایجاد میشوددر این بیماری التهاب مفاصل رخ داده ، گیرنده درد هم تحریک میشود.

📌فعالیت گیرندههای مکانیکی حسّ وضعیت موجب میشود که مغز از چگونگی قرارگیری قسمتهای مختلف بدن نسبت به هم، هنگام سکون وحرکت اطلاع یابدگیرندههای حسّ وضعیت در ماهیچههای اسکلتی، زردپیها و کپسول پوشانندة مفصلها قرار دارند و به کشیده شدن حساساند.

📌استخوانهای جمجمه مفصل ثابت داشته و حرکت نمیکنند.

📌در مفصل گوی و کاسه نسبت به سایرین ، استخوان در جهات بیشتری حرکت میکند.

📌در مفصل گوی و کاسه میزان حرکت استخوان بیشتر از سایرین است.

📌مایع مفصلی و سطح صیقلی غضروف به استخوانها امکان میدهد که سالیان زیادی در مجاور هم لیز بخورند و اصطکاک چندانی نداشته باشند( سبب از بین رفتن اصطکاک نمیشوند).

📌عوامل کنار یکدیگر نگه دارنده استخوان ها در محل مفصل : رباط + زردپی + کپسول مفصلی + ماهیچه عبور کننده از روی مفصل.

📌در مفصل زانو ، غضروف مفصلی بر روی بخش فشرده استخوان قرار دارد نههه بر روی بخش اسفنجی.

📌مایع مفصلی با کپسول مفصلی در تماس نیست.

📌رباط (دارای بافت پیوندی متراکم)

📌در بافت پیوندی متراکم (رشتهای) میزان کلاژن فراوان اما میزان ماده زمینهای اندک است.

📌در بافت پیوندی متراکم (رشتهای) تعداد یاخته ها کمتر از بافت سست است.

📌همه استخوانها دارای یاختههایی بوده که توانایی تولید و ترشح کلاژن دارند.

📌سامانه هاورس به صورت مجزا توسط بافت پیوندی رشتهای (متراکم) احاطه نشده است. بخش بیرونی استخوان توسط بافت پیوندی احاطه شده است.

📌یاخته های استخوانی مستقیما با مغز در تماس نیستند.

📌استخوانهای ران و نیملگن جزء اسکلت جانبی بوده و بین آن دو مفصل متحرک گوی و کاسه وجود دارد.

📌استخوانهای بازو و ساعد جزء اسکلت جانبی بوده و بین آنها مفصل لولایی وجود دارد.

📌ستون مهره جزء اسکلت محوری بوده و بین آنها مفصل لغزنده وجود دار.

📌مفضل زانو ، لولایی است.

📌بازو و کتف جزء اسکلت جانبی هستند و مفصل بین آنها گوی و کاسه است.

📌نازکنی با ران ، مفصل تشکیل نمیدهد.

📌جمجمه از چندین استخوان تشکیل شده است که لبههای دندانهدار آنها در هم فرو رفته و محکم شدهاند.

📌 در کپسول مفصلی ، غضروف و استخوان ، کلاژن ، رشتههای الاستیک و…. وجود دارد.

📌 غضروف مفصلی از یک سمت با مایع مفصلی و از سمت دیگر با بخش فشرده استخوان در تماس است.

📌 پرده سازنده مایع مفصلی (با ساختن مایع مفصلی) و غضروف سبب تسهیل حرکت استخوان میشوند ولی سبب محدودیت در حرکت نمیشوند.

📌 یاخته های استخوانی دارای هسته پهن و زوائد سیتوپلاسمی هستند. این یاختهها با ماده زمینهای در تماس هستند.

📌 درون مجرای مرکزی استخوان دراز ، مغز زرد وجود دارد.

📌 مغز زرد با تیغه های استخوانی بافت اسفنجی در تماس است اما با سامانه هاورس در تماس نیست.

📌 در همه اندام ها CO2 تولید شده به خون (نوعی بافت پیوندی) وارد میشود.

📌 در مغز قرمز استخوان لنفوسیت B بالغ میشود. 

📌 اگر یکی از یاخته های بدن ما به ویروس آلوده شود ، اینترفرون نوع 1 را ترشح میکند.

📌 همه یاخته های بدن ما (حتی گلبول قرمز و )… برای هورمونهای تیروئیدی(T4+ T3) دارای گیرنده هستند.

📌 گلبول قرمز برای هورمونهای تیروئیدی گیرنده دارد.

📌 بافت پیوندی سست ، شفاف ، بیرنگ ، چسبنده و دارای مخلوطی از انواع مولکول های درشت ، مانند گلیکوپروتئین است.

📌بافت پیوند متراکم (رشته ای): کلاژن بیشتر نسبت به بافت سست (بافت پشتیبانی کننده بافت پوششی)←دارای مقاومت و استحکام بیشتر ، انعطاف پذیری کمتر نسبت به بافت سست (رشتههای کشسان آن، کم) ، بخش عمدة این بافت شامل رشتههای پروتئینی کلاژن ، دارای ماده زمین های اندک.

📌هر دو بافت پیوندی متراکم (رشتهای) دارند.

📌کلاژن بیشتر نسبت به بافت سست (بافت پشتیبانی کننده بافت پوششی)←دارای مقاومت و استحکام بیشتر ، انعطاف پذیری
کمتر نسبت به بافت سست (رشتههای کشسان آن، کم) ، بخش عمدة این بافت شامل رشته های پروتئینی کلاژن ، دارای ماده زمینهای اندک.

📌غشای پایه ویژه بافت پوششی است نه بافت پیوندی

📌کپسول مفصلی (دارای بافت پیوندی متراکم) نسبت به بافت پیوندی متراکم (رشته ای)

📌در بافت پیوندی متراکم تعداد یاخته ها از بافت پیوندی سست کمتر است.

📌غضروف مفصلی با مایع مفصلی ، استخوان و بخش کوچکی از پرده سازنده مایع مفصلی در تماس است.

📌کپسول مفصلی با غضروف مفصلی تماس ندارد.

📌پرده سازنده مایع مفصلی (با ترشح مایع مفصلی) و غضروف ، در کاهش اصطکاک و کارکرد صحیح مفصل نقش دارند.

📌بخش فشرده استخوان با غضروف مفصلی در تماس است.

📌همه یاخته های زنده توانایی تولید و ذخیره انرژی ( مانند ATP )ندارد.

📌پرده سازنده مایع مفصلی با کپسول مفصلی در تماس است.